Smeekes.nl

Vanmorgen vroeg op.Nog in Gallivare. Omdat we de grote ijzermijn niet konden bezoeken, hadden we een rondleiding in de andere mijn hier in Gällivare geboekt. Om half acht werden we de 15 km naar de Aitika mijn per taxi gebracht. Deze mijn is een open mijn. Daar wordt koper ( grootste kopermijn van Europa) , zilver, goud en zink uit gehaald. Pas 50 jaar geleden mee begonnen. Ze zitten al 450 m diep in de grond. Eens per week wordt de grond 33 m diep opgeblazen. Daarna gaan enorme grafmachines enorm grote tr ucks vullen met ertz, stenen en gruis. Eén truck vervoert tot 350 ton spul. Ze rijden op en af in een doorlopende stroom. Elk 2 uur wordt het personeel afgewisseld. Even veel mannen als vrouwen zitten in de reuze machines. Alles gaat trouwens automatisch. Via netverbinding wordt alles in de gaten gehouden. We gingen met de gids in een Toyotabusje helemaal naar beneden in de mijn. Zie foto’s hoe groot de machines zijn. In de winter moeten de wielen met sneeuwkett ingen worden voorzien. ( De winter duurt van november tot april). Het duurt 2 uur om de kettingen per band om te leggen. Er zijn tientallen trucks! Over ongeveer 40 jaar is de mijn leeg, alles is eruitgehaald. De mijn wordt gesloten, gebouwen weg, de mijn wordt opgevuld met restafval,  aarde, etc. De landschap wordt hersteld. Er zullen een paar zeer diepe meren zijn  ontstaan. Allemaal zeer indrukwekkend!  ‘s middags weer terug in Gällivare, Dagens rätt gegeten en een mooie, ongewone, ronde kerk bekeken.

  I morse tidigt upp. Fortfarande i Gällivare. Eftersom vi inte kunde komma ner i stora LKAB gruvan, bokade vi en tur till Aitika gruvan, som också ligger utanför Gällivare. Bolidens gruva. Vi vfick åka taxi till gruvan. Det är en öppen gruva. Där bryts koppar, största kopparvinning i Europa,  men också silver, guld och zink. Bara för 50 år sedan började Boliden bryta här. Redan befinner dom sig 450 m under markytan. Enormt stora grävmaskiner fyller enorma truckar med  350 ton malm, grus och stenar efter var sprängning. Det utförs en gång i vecka. Truckarna kör hela tiden fram och tillbaka i ständig ström. Varannan timme avlöses personalen på maskiner. Och trucks – minst lika många kvinnor som män. Allt styrs automatiskt. Vi åkte med guiden i en Toyotabuss ända ner i gruvan. Se på foton hur stora maskinerna är. Om ungefär 40 år har gruvan tömts. Redan innan dom började med gruvöppnandet hade beslutats hur gruvan ‘ försvinner’ , landskapet återställ, gruvan fylls med slaggen, jord osv. Några jättedjupa sjöar kommer också att finnas. Allt väldigt imponerande. Vid middagstid tillbaka i Gälivare, vi åt Dagens rätt och titta på kyrkan; en fin, ovanlig, rund kyrka.

   
  

   

Vandaag wat later wakker. Het is best vermoeiend zulke lange dagen in een boemmeltrein. Vandaag alweer knalblauwe hemel, enkele wolkjes 19 graden. We worden verwend! Op de toeristenburo bleken we net op tijd voor en guided M tour naar Malmberget, de stad die gaat verdwijnen omdat één van de grootste mijnen in de wereld de stad letterlijk ondermijnt. 1250 m onder de grond. Maar de detonaties trillen de huisjes in stukjes en de mensen hebben steeds gedonder onder de voeten. Over 5 jaar blijft er niets meer over. Nieuwe huisjes aan de andere kant van Gällivare worden gebouwd in een zeer mooie area. De gids liet ons de alleeerste huisjes zien van 1888, toen de ijzerertz werd gevonden.  We zagen gisteravond een immens lange trein met wagens met zwarte ijzereertz; 68 wagons, 2 locs. Óf gaan ze per spoor naar Luleå aan de oostkust, óf naar Narvik in Noorwegen voor verdere transport met boot naar Duitsland. We kwamen door Malmberget. Triest, leeg, alle winkels gesloten, enkele mensen op straat…….. Terug in Gällivare bookten we een tour voor morgen naar de andere mijn hier. Een open mijn, koper, zilver en goud. Het weer is zo heet, dat je steeds schaduw opzoekt. Honderd km’ s noord van de Poolcirkel!!

I morse fick vi een sovmorron. Konstigt att man blir så trött att åka ‘påga tåg’ ! Nere på turistbyrån började precis en tur till Malmberget. Strålande blå himmel, 19 grader. Så oväntat fint väder. En av våra viktigaste utflyktsmål var att komma ner i LKAB’ gruva i Malmberget. Vi blev grymt besvikna. När det var tydligt att gruvan har stängt i juli; ‘repperiod’ (tillsyn/reparation) Nu fick vi mycket berättad för oss av en guide. Malmberget har redan börjat försvinna. Sta’n gör ett tomt intryck, affärer igenbommade, mycket lite folk på gatan. Om några år har allt förflyttats. Ett nytt område på andra sidan av Gällivare uppstår. Tillbaka i Gällivare bokade vi en visning av den andra gruvan här, Bolidens öppna gruva med koppar, silver och guld. Nu letar vi plats i skuggan, annars blir det för varmt.  

  

   

 Intermezzo! Ik vertelde op de tweede dag over Vasaloppet dè Elfstedentocht van de Zweden. Echter de tekst verdween. Ga terug als je dit zwil lezen.

Gisteren, onze vierde dag, gingen we pas ‘s middags met de trein. We konden eerst Arvidsjaur bekijken. Het was fantastisch mooi weer, 20 graden. Vóór onze reis hadden we gezien dat het slechts 14-16 graden zou zijn. Maar we zijn bofkonten van de bovenste plank! We liepen naar ‘Lappstaden’ het verblijf van de bos samen (je mag niet lappe n zeggen, maar veel plekken en beschrijvingen gebruiken wèl Lappen) In Lappstaden komen de samen enkele keer per jaar voor markten, elkaar te ontmoeten, naar de kerk, hun kinderen laten dopen, bruiloften te vieren,etc. Normaal wonen ze ver weg in hun tiepis. De kerk lag in de buurt. Om vier uur kwam de Inlandsbanan trein bij het station. Alweer slechts één wagon, maar niet te vol. Het was warm in de trein; de zon was heet! Gelukkig stopten we vaak voor fika en eten. We passeerden minstens drie brede ruige rivieren. De rievieren moeten nog bijna 500 km afleggen voordat ze in de Botnische golf uitmonden. Hoe breed moeten ze daar niet zijn! Eén van de bruggen was een gecombineerde spoorweg en autobrug; de treinsteward moest de trein uit om spoorbomen naar beneden doen, zodat geen auto tegelijk de brug op ging. Bij Poolcirkel stapten we ook uit. Daar stond en vos ons met verbazing te bekijken. De tr einmachinist toetert veel voor onbewaakte spoorwegovegangen. Maar óók als er rendieren op het spoor lopen. Zo heeft hij meerdere keren rendieren weggetoeterd. Maar…. een keer was hij te laat, hij reed over een rendier. Dat wordt meteen gemeld zodat een ‘opruimingdienst’ het dier komt halen. De sameeigenaar krijgt 3000:- voor elk overreden rendier. We waren pas om 22 uur in Gällivare. Ons hotel ligt pal bij het station, spliksplinter nieuw hotel. Effen ingecheckt, een halfuur later gingen we met een busje naar de top van Dundret, een berg. Daar hebben de zonsondergeng, om 0 uur 19 minuten!! gezien. Dwz de zon ging niet echt onder. Toen we om half een weer terug gingen was die weer aan het opkomen.

Först var vi i Arvidsjaur. Tåget kom kl 16 , så vi kunde titta på sta’n. Vi gick till Lappstaden, dit skogssamerna samlas några gånger om året för att gå i kyrka, träffas, döpa sina barn, fira bröllop, ha marknad. Vädret var fantastiskt, 20 grader! Vi hade kollat vädret innan resan bl.a. för att bestämma vilka kläder. Det skulle bli 14-16 grader. Kyrkan är jättefin och …… som oftast i svenska kyrkor på landsbygden…hade een bra toilett! Solen stekte, vi njöt, åt en bit mat och kl 16 kom Inlandståget och hämtade oss. På väg till Gällivare. Det var varmt på tåget, men lyckligtvis stannade vi ofta. Några gånger för fika och mat. Vi tog upp nya resenärer eller släppte av. Ett schweiziskt par klev på en station, dit ingen gick av; att tillbringa ett dygn innan Inlandsbanan kom igen. Vi åkte över flera stora älvar, Pite, Luleå… jättebreda, vilda vatten. Dom skall tillryggalägga nästan 500 km innan don rinner ut i Bottniska viken. Hur breda har dom då inte blivit?! En av broarna var en kombinerad järnvägs-och vanlig väg bro. Tågförarn fick kliva av och fälla ner bommar, så att inte några bilar körde ut på bron samtidigt. Tågföraren tutar ofta innan en obevakad övergång närmar sig. På den sträckan tutar han också ofta för renar på spåret. Dom är dö envisa….. eller kanske döva? Vi körde på en ren. Då ringer dom upp nå’n som kommer och plockar upp djuret. Sameägarna får 3000 för överkörd ren. Vi stannade naturligtvis vid Polcirkeln. Klockan var 10 på kvällen innan vi var i Gällivare. Vårt hotell ligger tvärsemot stationen. Alldeles nytt. Vi bokade in, men gick till stationen igen för att åka med en buss upp på Dundrets topp. För att se solnedgången. Den var kl 0:19. När vi åkte ner igen höll solen redan på med att gå upp.  
    
   

Vanochtend ging de wekker om kwart over 5. Het hotel had gelukkig vroeg voor ontbijt gedekt. Om 7 uur stonden we weer gereed bij het station in Östersund. Vandaag ook slechts één wagon maar deze keer helemaal vol. Gelukkig hadden we gereserveerde plaatsen. Dat gold niet voor iedereen. Sommige passagiers moesten staan; voor uren! Onze reis duurde 9 uren. We stapten uit in Arvidsjaur om 16 uur. De trein ging echetr door tot Gällivare. Dat stukje doen we morgen. We hadden heerlijke zon de hele dag. Eigenlijk te warm daar er geen airco is in zo’n oude trein. Zodra we stil stonden deden we alle ramen open. Al om half 9 was de eerste stop voor ‘fika’.  Fika is een zeer belangrijk fenomeen in Zweden. Nu bestond die uit koffie en een kaneelbolletje of een ‘geitekaas wrap’. Na nog een paar uur was het lunchstop. Van te voren moesten we kiezen uit een menu, zodat het eten klaarstond op tijd. We zaten lekker buiten in de zon te eten( fika). Chris ving z’n eerste knot. Ik merkte er niets van. Nog een paar keer stopten we om ‘gelucht’ te worden. De trein stopte of reed langzaam als er mooie uitzichten waren. Voor de kameras! Op een zeer lang stuk metbos en bos en bos, zong de treinstewardess een liedje voor ons, de Inlandsbane blues. Later zong ze ook een bekend, mooi liedje van Evert Taube, toen we een mooi ruig rivier overvoeren, waar hij het liedje heeft gemaakt. Om 16 uur stapten wij uit de trein. Een bagage taxi nam ons bagage naar het hotel. Wij vonden de wandeling naar het hotel heerlijk na zo’n lange zit.

I morse väcktes vi kl 5.15. Hotellet hade lyckligtvis frukost redan kl 6. Kl. 7 stod vi klara nere vid Östersund Västra station. Även idag bestod tåget bara av en vagn men nu var den alldeles full med resenärer. Som tur var har vi reserverade platser, men en hel del passagerare fick STÅ i flera timmar! Inlandsbanetågen är inte utrustade med airco, så det blev ordentligt varmt, vi öppnade fönstren vid varje stopp. Efter en och en halvtimme var det fika stopp för kaffe, bulle och getmesetunnbröd. Några timmar senare var det lunchstopp. Vi fick beställa i förväg vad vi ville ha. Tågvärdinnan tog upp beställningarna. Vi hade sol hela da’n.  Lunchen åt vi ute. Chris blev fångad av några knot, mig tycker dom inte om. Vi stannade ytterligare några gånger, i Sorsele finns Inlandsbanemuseet. Där kunde man också fika och köpa glass. Svenskar och fika är något alldeles särskilt! Tågföraren körde långsamt eller stannade helt när något sevärt passerade, kamerorna gick för högtryck. På en låång sträcka med bara skog sjöng tågvärdinnan Inlandsbanevisan. Senare sjöng hon också Änglamark, när åkte över Vindelsälven. Evert Taube lär ha gjort den visan för Äpplakriget, som utspelades just där. Kl. 16 var vi framme i Arvidsjaur, där vi klev av. Tåget fortsatte till Gällivare. Den biten  gör vi i morron.

  
   

   
  Onze eerste dag met de ‘echte’ Inlandsbanan begon bij een soort bushalte aan Mora strand. Wehadden geboekte plaatsen in wagen 1. De hele trein bestond uit één wagen! Ongeveer 16 medereizigers, plek zat in die ene wagen. We vertrokken om 3 uur ‘ s middags. Een halfuur na vertrek kruisden we een waterval, Storstupet, zie foto. Enkele uren later stopte de trein bij een schuur. Daar konden we koffie met eigen gebakken kaneelbullar kopen door een dame in klederdracht en gymschoenen. Na nog een uur was er midden in de wildmark een soort houten perron/plankier. Dat was de hoogste punt van de Inlandsbanan, 524 meter boven zeespiegel. Daar was ook een pad, dat over stok en steen en vlonders leidde naar een berenhol. Weliswaar verlaten, het was effen lekker om frisse lucht te halen en in beweging te zijn. Om half zeven ‘s avonds hadden we 40 minuten om in een beroemde skicenter ons maaltijd te nuttigen. Van te voren besteld. Een paar keer stopte de trein om midden in het bos mensen te laten uitstappen. Gelukkig waren er mensen om ze op te wachten. Dus zij gebruikten Inlandsbanan als een gewone trein, niet uitgesproken toeristen dus. We hebben veel bos en meren en moerasvelden gezien. Chris zag tweemaal een eland en een keer een paar kraanvogels. Ik miste hun natuurlijk. Om kwart over negen ‘s avonds waren we in Östersund. 5 minuten lopen naar het hotel. Morgen ochtend vroeg om 7 uur vertrekt de trein weer! De wekker staat op kwart over 5. Halen we ook te ontbijten.

Klockan 3 på eftermiddagen idag, fredag 10 juli, klev vi på Inlandsbanan i Mora. Hållplatsen såg ut som en busshållplats. Vi hade bokad plats i vagn 1. Tåget bestod bara av en vagn! I vagnen var vi ungefär 16 passagerare. Strax efter Orsa stannade tåget på en bro över ett vattenfall, Storstupet. Efter någon timme stannade vi vid ett skjul, där en dalkulla stod med kaffe och egna bakade kanelbullar. Färden fortsatte genom mycken skog, över myrar. Vid alla obevakade övergångar tutade tåget. Ofta! Efter ytterligare någon timme stannade tågvagnen mitt ute på banan vid en slags träperrong. Det var banans högsta punkt, 524 m över havet. Därifrån gick en stig över rötter och stenar och spångar till ett gammalt björnide. Mitt ute i blåbärsskogen. Klockan 7 på kvällen stannade vi i Åsarna, ett känt skidcentrum. Där väntade mat, som vi beställt. Vi fick 40 minuter att äta. Lite då och då stannade tåget och släppte av ‘vanliga’ resenärer. Dom använde alltså Inlandsbanan som ett vanligt tåg. Somliga klev av mitt ute i skogen. Men lyckligtvis kom folk och hämtade dom. Klockan 9 i kväll var vi framme i Östersund. Det tog 5 minuter till hotellet. Väckarklockan ringer kl. 5 i morron bitti. Tåget går kl. 7. Kl. 6 blir det frukost.